PHP, Web programlama dillerinden biridir ve HTML sayfalarının içinde kullanılmak üzere tasarlanmış bir betik dilidir. PHP’nin açılımı “Hypertext Preprocessor” yani “Hiper Metin Önişlemcisi”dir. PHP, özellikle sunucu tarafında çalışır ve dinamik web sayfaları oluşturmak için kullanılır.

PHP, 1994 yılında Rasmus Lerdorf tarafından ilk olarak “Personal Home Page” (Kişisel Ana Sayfa) adı altında oluşturuldu. Orijinal amacı, Lerdorf’un kendi kişisel web sayfası için bir araç seti oluşturmaktı. Daha sonra, diğer geliştiriciler tarafından geliştirildi ve PHP 1995 yılında PHP/FI (Personal Home Page/Forms Interpreter) adı altında yayınlandı.

PHP, sunucu tarafında çalışan bir betik dilidir, bu nedenle, bir web sunucusu üzerinde çalışması gerekir. Web sunucusu, bir istemci (örneğin, bir web tarayıcısı) tarafından gönderilen istekleri alır ve PHP kodu çalıştırmak için yorumlayıcıya gönderir. Yorumlayıcı, PHP kodunu çalıştırır ve sonuçları geri gönderir. Bu sayede, dinamik web sayfaları oluşturmak mümkün hale gelir.

PHP, HTML ile birlikte kullanıldığında, birçok dinamik özellik eklemek için kullanılabilir. Örneğin, web sayfalarında kullanıcı kayıt formları oluşturmak, kullanıcı girişi, çıkışı ve oturum yönetimi yapmak, veritabanı bağlantıları kurmak ve veri işleme işlemleri yapmak için kullanılabilir.

Sonuç olarak, PHP, web programlama dünyasında oldukça popüler bir programlama dilidir. Web sitelerinin dinamik ve etkileşimli hale getirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. PHP’nin açık kaynaklı olması ve kolay öğrenilebilir olması nedeniyle, pek çok web geliştiricisi tarafından tercih edilmektedir.

Her bir kaç yılda bir yeni bir web backend programlama dilinin doğuşuyla birlikte kulislerde “PHP öldü mü?” haberleri dolaşmaya başlar. Bunlar sizi yanıltmasın. PHP’nin ölmesi için; geliştirilmeye devam etmemesi ve web sunucularının PHP çalıştırmayı bırakması gerekir. Ancak uzun yıllardır bu işin içinde olan benim gibi kişiler, yıllar içinde “PHP’yi bitirecek programlama dili” diye empoze edilen bir çok programlama dilinin bu asılsız reklamlar ile yükselişini ve çöküşünü görmüşüzdür.

Evet, şunu kabul etmek gerekir. Bugün PHP, 20 yıl önceki popülerliğine sahip değil belki ve yeni web backend geliştiricileri için farklı öğrenim yolları tavsiye ediliyor ama benim kanaatimce yıllarca ayakta kalmayı başarabilmek; reklamlar ve algı yönetimiyle popüler hale getirilmiş, temelinde karlılık ve şirket çıkarları gözeten gelip geçici sistemlerden daha önemlidir.

Neden PHP ?

  • 30 yılı aşkın süredir geliştirilen en köklü web geliştirme dilidir
  • Ücretsiz ve açık kaynak kodlu❤️ bir dildir.
  • Web üzerinde kullanılan tüm sunucular ile uyumludur (Apache, Nginx, IIS, v.b)
  • Çok geniş bir veritabanı desteği vardır. (MySQL, PostgreSQL, MongoDB, Oracle, IBM, Microsoft SQL, SQLite v.b)
  • Tüm işletim sistemleri ile çalışır (Linux, Unix, MacOS, Microsoft Windows)

 

PHP Kurulumu

PHP’nin sunucu üzerinde çalıştığından daha önce bahsetmiştik. Dolayısıyla PHP’yi çalıştırabilmek için bir web sunucusuna, PHP’nin kendisinin kurulumunun yapılmış olmasına ve eğer veritabanı gerektiren bir geliştirme yapacaksanız eğer MySQL/MariaSQL gibi bir veritabanı sunucusuna ihtiyacınız olacaktır.

Bu kurulumları kullandığınız kişisel bilgisayarınıza işletim sistemine(Linux, MacOS, Windows) göre farklı adımlar içerecek şekilde manuel olarak kurulum yapabilirsiniz. Ancak burada bir çok sorunla karşılaşmanız muhtemeldir. Neyse ki, PHP ile geliştirme yapmak oldukça popüler bir durum olduğu için tüm bu kurulum gereksinimlerini otomatik olarak kolayca yapan hazır paket uygulamalar geliştirilmiştir.

Bunların en çok tercih edilenlerinin başında XAMMP gelir. Linke tıklayarak ulaştığınız sayfada işletim sisteminize özel paketi seçebilir ve bir uygulama kurar gibi kolayca tüm sunucuların kurulumunu yapabilirsiniz.

Kurulum sonrası sunucunun ana dizin olarak size göstereceği alana .php uzantılı dosyalarınızı yerleştirip, tarayıcınızda localhost adresinden dosyaya ulaşmanız yeterlidir.

Hızlıca bir örnek ile sunucunuzun çalışıp çalışmadığını ve php kurulumunun doğru yapılıp yapılmadığını test edelim.

Öncelikle favori kod editörünüzde(ben tüm diller için VSCode kullanıyorum) bir dosya oluşturmalıyız. Ben sunucunun ana klasörünü(tercih ettiğiniz uygulamanıza göre www ya da htdocs olabilir) tutup sürükleyerek VSCode simgesi üzerine bırakıyorum ve VSCode içinde bu klasör açılmış oluyor. Sonra menüden File – New File ile yeni bir dosya oluşturup adını test.php olarak belirleyelim. Sağ tarafta dosyamız düzenlenmek üzere açılacaktır. İçerisine şu kodları yerleştirelim;

<?php

echo "Merhaba PHP!";

?>

ve kaydedelim. Şimdi tarayıcınızda localhost/test.php adresini ziyaret ettiğinizde;

Merhaba PHP!

yazısını görüyorsanız PHP, web sunucunuz üzerinde çalışıyor demektir.